Ova godina koja će po mnogo čemu biti historijska, započela je temom vazduha koji udišemo. Glavni grad naše zemlje, a ni Tuzla nije bila daleko od toga, se više puta prošle zime našao na neslavnom prvom mjestu najzagađenijih glavnih gradova, ne samo Evrope, već i svijeta. Sastav vazduha, prisustvo ugljen monoksida i čvrste čestice koje potiču iz ložišta, postale su predmet interesiranja i stručnjaka, ali i opšte javnosti.
Nedugo poslije toga, dolaskom korona virusa, vazduh, odnosno aerosl je došao u središte pažnje kada je 239 naučnika iz različitih dijelova svijeta u stručnom časopisu “Clinical Infectious Diseases” objavilo upozorenje da se sa puno pažnje treba uzeti u obzir opasnost od prenošenja virusa preko takozvanih aerosola u vazduhu. Može se reći da je ovo otvorili svojevrsnu Pandorinu kutiju, jer su se svi počeli pitati: šta je zapravo aerosol?
Šta je zapravo aerosol?
Aerosoli su najsitnije čestice i kapljice vode koje lebde u vazduhu. Manje su od pet mikrometara. Kad ljudi izdišu, govore, smiju se ili pjevaju, u izdahnutom vazduhu ispuštaju čestice koje se nesmetano šire po cijeloj prostoriji. Veće kapljice brzo padnu na pod, ali one najsitnije mogu lebdjeti u vazduhu još neko vrijeme, prvenstveno u zatvorenim prostorijama.
Sve ovo ukazuje da je aerosol tu oduvijek, a da mi tek sada na to obraćamo više pažnje. Ipak, oni dobro upućeni i naučna zajednica zanimljive studije o aeroslu čuli su i ranije, i to prvenstveno kada se govori i poredi duhanski dim i štetnosti koje on ima i za pušače i okolinu, sa parom koju stvaraju uređaji nove generacije, bazirani na tehnologiji zagrijavanja, a ne sagorijevanja duhana.
Da li je svaki aerosl dim i obrnuto?
“Aerosol je suspenzija finih čvrstih čestica ili kapljica tekućine u plinu (obično zraku), i koji se rastvara znatno brže od običnog dima. Cigarete stvaraju aerosol dima, koji je rezultat izgaranja duhana i sadrži čvrste čestice na bazi ugljika”, objasnio je Markus Nordlund, šef Odjela za nauku i medicinska pitanja pri Philip Morris na nedavno održanom naučnom seminaru upravo na ovu važnu temu aerosola. “Iako je dim aerosol, nisu svi aerosoli dim”, dodao je on.
„Aerosol koji se oslobađa prilikom korištenja bezdimnih duhanskih proizvoda, kao što je IQOS, izgleda vrlo slično kao duhanski dim, ali je bitno drugačiji, u čemu je ključna razlika u odnosu na tradicionalne cigarete“, dodao je Nordlund. Aerosol predstavlja kombinaciju kapljica tečnosti, čvrstih čestica i vazduha, pojašnjava dalje Nordlund. Duhanski dim, s druge strane, sadrži čvrste čestice i hiljade supstanci poput ugljen monoksida za koje postoje naučni dokazi da su štetne po zdravlje.
Ovo je od ključne važnosti za kvalitet zraka u zatvorenim prostorima, naročito u zimskim mjesecima, kada više boravimo unutra. Kvalitet vazduha unutar prostorija zavisi od tri faktora: vanjskih uticaja, unutrašnjih uticaja, i nedovoljne ventilacije. Prema FDA, Američkoj upravi za hranu i lijekove, skoro 100 jedinjenja, koja nastaju zagrijvanjem duhana, je štetno. Proizvođač IQOSa, najpoznatijeg heat not burn proizvoda, navodi da ni taj proizvod nije bez rizika, jer sadrži nikotin, koji ipak nije primarni uzrok bolesti povezanih sa pušenjem, već je to duhanski dim. Upravo taj nedostatak duhanskog dima je ono što ga čini boljom alternativom. Sa druge strane “dim” koji se vidi prilikom korištenja IQOS-a, je u u stvari para aerosola, koji ne sadrži krute čestice i koji se brzo rasprši u okolinu, a ovo je nedavno potvrdila i pomenuta Američka agencija za hranu i lijekove, koja je donijela odluku kojom dozvoljava da PMI promovira proizvod kao proizvod “koji značajno smanjuje proizvodnju štetnih i potencijalno štetnih hemikalija.”
Iako je najbolje, kako i sami predstavnici ovog duhanskog giganta tvrde, u potpunosti ostaviti sve duhanske i nikotinske proizvode, neki jednostavno to ne žele, [to se jasno vidi iz broja odraslih pušača na svijetu u ovom trenutku koji prelaz milijardu]. A danas kada vazduh koji udišemo što zbog zagađenja, što zbog virusa sam po sebi može biti opasnost, najmanje što svako može uraditi je da ga poštedi barem štetnosti duhanskog dima, i zbog sebe i zbog svog okruženja.
